بازگویش

نقد مقاله : چگونه یک مقاله علمی را نقد و داوری کنیم؟

نقد مقاله و داوری مقالات علمی مهارتی است که درک اصول ، اَشکال و عملکردهای آن برای رشد و حفاظت از اطلاعات علمی جهانی و رشد رزومه منتقد اهمیت بسزایی دارد. نقد و ارزیابی و داوری مقالات علمی مبنایی برای یک بررسی جامع و کاملاً ساختاریافته تشکیل می دهد که در آن می توانید در همکاری با یک مجله علمی یا زورنال تخصصی در مورد کیفیت، نوآوری و اهمیت یک مقاله پژوهشی اظهارنظر کنید. همچنین می توانید نقض احتمالی اصول و پرنسیب های اخلاقی را که باید در مقالات علمی رعایت شود تشخیص دهید.

نقد مقاله در نظر اول ممکن است دلهره آور به نظر برسد اما واقعا اینطور نیست – منابع و متخصصان زیادی وجود دارند که می توانید از آنها برای انجام کار کمک بگیرید، از جمله:

• دوره های آموزشی داوری مقالات و کارگاه های حضوری
• الگوهای مورد استفاده در داوری مقالات
• گزارش های نمونه داوری مقالات از داوران خبره
• نقد و بررسی و داوری مشترک مقالات علمی (به اشتراک گذاری کار بررسی و ارزیابی مقاله با یک محقق ارشد) 
• سایر منابع ، وبلاگ ها و رهنمودهای بررسی و نقد داوری مقالات علمی

ما به نوبه خود ذیلا به هر یک از این موارد می پردازیم ، اما عجالتا: خیلی کوتاه و سریع به این موضوع می پردازیم که اصولا چرا یادگیری نقد و ارزیابی و داوری مقالات علمی بسیار مهم است.

چرا نقد مقاله و داوری مقالات علمی را بیاموزیم؟

داوران و ویراستاران مقالات علمی دروازه بانان ادبیات تحقیقاتی هستند که برای مستند سازی و انتقال اکتشافات انسانها به یکدیگر مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین ارزیابان مقالات نیاز به درک درستی از نقش و تعهدات خود برای اطمینان از یکپارچگی این روند و کمک به تداوم تحقیقات با کیفیت بالا و جهت کمک به محافظت از جامعه در برابر یافته های نادرست و گمراه کننده پژوهشی دارند.

آموختن بررسی و نقد مقالات همچنین گام مهمی در بهبود پیشرفت حرفه ای خود شما به عنوان یک پژوهشگر است.

شما با یادگیری نقد و داوری مقالات به نویسنده بهتر و موفق تر با آثار منتشر شده بیشتری بدل خواهید شد زیرا این کار امتیاز مهمی را به شما اعطا می کند. با پذیرش درخواست های بررسی و داوری مقالات علمی، به تدریج پی می برید که ویراستاران مجلات علمی- تخصصی به دنبال چه چیزی هستند، ضمن آنکه در جریان تحقیقات جدید و روش های بهینه  در زمینه فعالیت خود قرار می گیرید.

دوره های آموزشی نقد مقاله و داوری مقالات علمی در کارگاه های حضوری

قویا تاکید می کنم که با عضویت در یک دوره یا کارگاه ، مفاهیم اصلی بررسی نقادانه مقالات علمی را فرا بگیرید. شما می توانید در کارگاه های حضوری شرکت کنید و یا با عضویت در شبکه های آنلاین، با داوران و ویراستاران باتجربه ارتباط برقرار کنید. به عنوان مثال ، موسسه  Sense about Sience همه ساله کارگاه های آموزشی بررسی و نقد مقالات علمی ارائه می دهد. برای ارائه اطلاعات بیشتر در مورد آنچه در این گونه دوره ها ارائه می شود، برخی محققان این گونه موسسات تجارب خود از شرکت در این نوع کارگاه ها را به با متقاضیان به اشتراک می گذارند.

همچنین بسیاری دوره های آنلاین بصورت رایگان برگذار می شوند که آکادمی Publons یکی از آنهاست. آکادمی Publons از طریق ایجاد تجارب عملی ، صلاحیت های اصلی نقد علمی را به شما می آموزد. شما تمام مفاهیم اصلی بررسی و داوری مقالات علمی را در این موسسات می آموزید و سپس بلافاصله می توانید با راهنمایی مربی خود شروع به نوشتن نقد بر مقالات علمی پیش از چاپ یا حتی داوری مقالات علمی منتشر شده را آغاز کنید.

الگوهای کاربردی در نقد مقاله و داوری علمی

الگوهای نقادی مقالات علمی راهکاری مفید و قابل استفاده در کار بر روی مقالات هستند. مثلا به عنوان بخشی از فعالیت های رایگان آکادمی Publons، شما به یک الگوی جامع دسترسی خواهید داشت که می توانید آن را دانلود و برای بررسی و نقد هر مقاله علمی  از آن استفاده کنید. این الگو نکاتی را که باید برای بررسی همه جنبه های نسخه پیش از چاپ یک مقاله مورد توجه قرار دهید، از جمله چکیده ، روش ها و نتایج ، ارائه می دهد. همچنین به شما می آموزد که چگونه بررسی خود را ساختار بندی کنید و شما را درمورد نقاط قوت و تأثیر کلی مقاله ای که در دست دارید به فکر می اندازد.

• الگوهای آکادمی Publons (نیازمند پیوستن به دوره رایگان )
• الگوهای نقد مقاله موسسه PLoS
• راهنمای نقد مقالات موسسه Wiley’s (به آن معنا الگو نیست، بلکه بیشتر یک راهنمای کامل با سوالاتیست که باید در خواندن بار اول و دوم یک مقاله در نظر بگیرید).

فراتر از پیروی از الگوها ، لازم است از سردبیر مجله ای که کار بررسی و نقد مقاله را برایش انجام می دهید بخواهید و یا سیستم مدیریت داوری مقالات مجله را بررسی کنید تا بفهمید آیا لازم است از یک ساختار رسمی یا مخصوص برای بررسی مقالات آن ژورنال خاص پیروی کنید یا خیر. اگر چنین رویکرد مشخصی وجود ندارد ، سعی کنید از سردبیر مثالهایی درباره سایر روش های نقد و بررسی انجام شده برای ژورنال  بخواهید تا درک درستی از انتظاراتی که از شما دارند به شما بدهد.

مثال هایی از نقد مقاله و ارزیابی و داوری مقالات علمی

با یادگیری از متخصصان ، سعی کنید این ادراک را بدست آورید که یک گزارش سازنده از بررسی نقادانه مقاله علمی چه فرم و مشخصاتی دارد.

در اینجا نمونه هایی از نقد مقالات علمی، قبل و بعد از انتشار آنها آورده ایم تا راهنمایی هایی را برای اولین بررسی های نقادانه تان از مقالات علمی ارائه دهیم. برخی از اینها نقدهای شفافی هستند، به این معنی که کل فرآیند باز و قابل مشاهده است- از بررسی اولیه و پاسخگویی (به نویسنده) تا ویرایش و تجدید نظرها و تصمیم نهایی برای انتشار. می توانید ابتدا به پایین این صفحات بروید تا بررسی های اولیه را ببینید و سپس برای خواندن پاسخ های ویراستار و نویسنده به لینک های بالاتر را ببینید.

• نقد و داوری مقاله پیش از چاپ: Patterns and mechanisms in instances of endosymbiont-induced parthenogenesis
• نقد و داوری مقاله پیش از چاپ: Can Ciprofloxacin be Used for Precision Treatment of Gonorrhea in Public STD Clinics? Assessment of Ciprofloxacin Susceptibility and an Opportunity for Point-of-Care Testing
• نقد و ارزیابی شفاف: Towards a standard model of musical improvisation
• نقد و ارزیابی شفاف: Complex mosaic of sexual dichromatism and monochromatism in Pacific robins results from both gains and losses of elaborate coloration
• نقد و داوری مقاله پس از چاپ: Brain state monitoring for the future prediction of migraine attacks

سایت F1000 نیز لیستی خوبی از نظرات متخصصان نقد و ارزیابی مقالات در رابطه با جنبه های مختلف گزارش بررسی و نقد مقاله گردآوری کرده است.

نقد مقاله و ارزیابی مشارکتی مقالات

نقد اشتراکی (به اشتراک گذاشتن نقد مقالات علمی با محققان ارشد) یکی از بهترین راهها برای یادگیری نحوه نقادی و ارزیابی مقالات علمی است زیرا دست بازی در فهم عملی فرآیند بررسی مقالات به محققان می دهد.

در مقاله ای که اخیراً در مجله دانشمند (The Scientist) منتشر شده ، تیم موسسه (Future of Research) (آینده تحقیقات) استدلال می کنند که بررسی مشارکتی مقالات می تواند تجربه ای ارزشمند در یادگیری نحوه نقد و ارزیابی مقالات علمی باشد، به شرطی که به درستی و با شفافیت انجام شود.

دلیل نیاز به تاکید بر نحوه اجرای ارزیابی مشارکتی مقالات این است که این روش نیز نقاط ضعف خود را دارد. این روش می تواند موجب غفلت محققان تازه کار از مفاهیم اصلی بررسی و ارزیابی مقالات شود (اگر از شما خواسته شده است به نمایندگی از یک همکار یا پژوهشگر ارشد  مقاله ای را نقد و ارزیابی و داوری کنید، مطمئن شوید که از تلاش خود شناسایی و اعتبار کافی بدست می آورید). آکادمی Publons از این لحاظ کاملاً کاربردی است. این دوره دانش پژوهان را ملزم می کند تا با تمرین و کسب مهارت در ارزیابی مقالات واقعی و کار با استاد راهنمای خود جهت دریافت بازخورد از کارشان، در زمینه نقد مقاله و بررسی و داوری مقالات علمی تجربه کسب کنند. پس از اتمام دوره ، استاد راهنما دانش پژوهان را تأیید می کند، که در مراحل بعد برای آغاز فعالیتشان در برابر سردبیران برتر رشته خود در بخش پذیرش مقاله جهت ارزیابی پیش از چاپ در مجلات علمی و ژورنالهای تخصصی قرار می گیرند تا صلاحیت و آمادگی خود را برای همکاری با ژورنال نشان دهند.

منبع: ISIpapers.com